ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ - ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ	ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
Έμμετρος στίχος	Ελεύθερος στίχος
Ομοιοκαταληξία	Απουσία ομοιοκαταληξίας
Χωρισμός σε στροφές, με ίσο αριθμό στίχων & συλλαβών	Ανομοιομορφία στροφών, στίχων & συλλαβών
Στίχος προσεγμένος & στολισμένος, «ποιητικές» λέξεις	Στίχος λιτός, «καθημερινές/ αντιποιητικές» λέξεις
Στίξη κανονική	Απουσία στίξης ή ακανόνιστη στίξη
Διατήρηση νοήματος των λέξεων	Πολυσημία των λέξεων
Λογική ανάπτυξη του θέματος/ αλληλουχία νοημάτωνA	Υποδήλωση ή απόκρυψη του θεματικού κέντρου/ υπαινικτικός λόγος

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

«Ἀλλὰ τὰ βράδια» Τάσος Λειβαδίτης
Καὶ νὰ ποὺ φτάσαμε ἐδῶ
Χωρὶς ἀποσκευὲς
Μὰ μ᾿ ἕνα τόσο ὡραῖο φεγγάρι
Καὶ ἐγὼ ὀνειρεύτηκα ἕναν καλύτερο κόσμο
Φτωχὴ ἀνθρωπότητα, δὲν μπόρεσες
οὔτε ἕνα κεφαλαῖο νὰ γράψεις ἀκόμα
Σὰ σανίδα ἀπὸ θλιβερὸ ναυάγιο
ταξιδεύει ἡ γηραιά μας ἤπειρος
Ἀλλὰ τὰ βράδια τί ὄμορφα
ποῦ μυρίζει ἡ γῆ
Βέβαια ἀγάπησε
τὰ ἰδανικά της ἀνθρωπότητας,
ἀλλὰ τὰ πουλιὰ
πετοῦσαν πιὸ πέρα
Σκληρός, ἄκαρδος κόσμος,
ποῦ δὲν ἄνοιξε ποτὲ μίαν ὀμπρέλα
πάνω ἀπ᾿ τὸ δέντρο ποὺ βρέχεται
Ἀλλὰ τὰ βράδια τί ὄμορφα
ποῦ μυρίζει ἡ γῆ

 Διονύσιος Σολωμός  « Ἡ Ξανθούλα»

Τὴν εἶδα τὴν Ξανθούλα, 
τὴν εἶδα ψὲς ἀργά, 
ποὺ μπῆκε στὴ βαρκούλα, 
νὰ πάει στὴν ξενητιά.

Ἐφούσκωνε τ᾿ ἀέρι
λευκότατα πανιά, 
ὡσὰν τὸ περιστέρι
ποὺ ἁπλώνει τὰ φτερά.

Ἐστέκονταν οἱ φίλοι
μὲ λύπη, μὲ χαρά, 
καὶ αὐτὴ μὲ τὸ μαντήλι
τοὺς ἀποχαιρετᾶ.

Καὶ τὸ χαιρετισμό της
ἐστάθηκα νὰ ἰδῶ, 
ὥσπου ἡ πολλὴ μακρότης
μοῦ τὄκρυψε κι αὐτό.

Σ᾿ ὀλίγο σ᾿ ὀλιγάκι
δὲν ἤξερα νὰ πῶ,
ἂν ἔβλεπα πανάκι,
ἢ τοῦ πελάγου ἀφρό.

Καὶ ἀφοῦ πανί, μαντήλι,
ἐχάθη στὸ νερό, 
ἐδάκρυσαν οἱ φίλοι, 
ἐδάκρυσα κι ἐγώ.

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα

α. Στη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, το υποκείμενο του ρήματος γίνεται ποιητικό

αίτιο , το ρήμα γίνεται παθητικό στον ίδιο χρόνο και το αντικείμενο του ρήματος γίνεται υποκείμενο, π.χ.:

Ενεργητική σύνταξη ‐> Παθητική σύνταξη

Ο γεωργός οργώνει το χωράφι. ‐> Το χωράφι οργώνεται από το γεωργό.

Αν το ενεργητικό ρήμα είναι δίπτωτο, το έμμεσο αντικείμενο συνήθως διατηρείται, μπορεί όμως να γίνει

εμπρόθετο, π.χ.:

Ενεργητική σύνταξη ‐> Παθητική σύνταξη

Το σχολείο του έδωσε βραβείο. ‐> Του δόθηκε βραβείο από το σχολείο.

Ο καθηγητής εξέτασε το μαθητή αρχαία. ‐> Ο μαθητής εξετάστηκε από τον καθηγητή

αρχαία.

137

Αν το ενεργητικό ρήμα παίρνει δύο αιτιατικές, τη μία αντικείμενο και την άλλη κατηγορούμενο

αντικειμένου, τότε το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού σε πτώση

ονομαστική, ενώ το κατηγορούμενο αντικειμένου γίνεται κατηγορούμενο υποκειμένου σε ονομαστική

πτώση, π.χ. :

Ενεργητική σύνταξη ‐> Παθητική σύνταξη

Οι πολίτες εξέλεξαν τον Χ βουλευτή. ‐> Ο Χ εκλέχτηκε από τους πολίτες βουλευτής.

β. Στη μετατροπή της παθητικής σύνταξης σε ενεργητική, το υποκείμενο του ρήματος γίνεται αντικείμενο,

το ρήμα γίνεται ενεργητικό στον ίδιο χρόνο και το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο, π.χ.:

Παθητική σύνταξη ‐> Ενεργητική σύνταξη

Η αντιπολίτευση επικρίθηκε από τον πρόεδρο ‐> Ο πρόεδρος επέκρινε την αντιπολίτευση